11.05.2021
Autor: Stanisław Michałowski - adwokat, partner
Nowe regulacje ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy
Nowelizacja z dnia 30 marca 2021 r. ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu wdrożyła do polskiego porządku prawnego niektóre przepisy unijne dotyczące kryptowalut. Zgodnie z tymi przepisami państwa członkowskie obowiązane są zapewnić, aby podmioty świadczące usługi wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi a tradycyjnymi walutami fiducjarnymi podlegały obowiązkowi uzyskania rejestracji. Ma to, w zamierzeniu prawodawcy, zapobiec wykorzystywaniu tych podmiotów do celów przestępczych.
Pisząc w dużym uproszczeniu, ustawa normuje dwie kategorie przesłanek umożliwiających uzyskanie wpisu do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych: przesłanki negatywne (niekaralność określona w art. 129n) oraz przesłanki pozytywne (posiadanie wiedzy lub doświadczenia związanego z działalnością w zakresie walut wirtualnych).
Przesłanka niekaralności nie ma tutaj jednak charakteru nieograniczonego, dotyczy ona bowiem wyłącznie wymienionej kategorii przestępstw (acz kategoria ta jest niewątpliwie szeroka). Ustawa wyjaśnia, że nie może prowadzić działalności w zakresie walut wirtualnych osoba fizyczna, która została prawomocnie skazana za: umyślne przestępstwo przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo dotyczące finansowania terroryzmu, przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej lub umyślne przestępstwo skarbowe. Dodatkowo ww. osoby fizyczne nie mogą być wspólnikami, którym powierzono prowadzenie spraw spółki, lub być uprawnionymi do reprezentacji spółki, lub pełnić funkcji członka organów zarządzających osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej prowadzących działalność w zakresie walut wirtualnych. Co istotne, opisany wyżej wymóg niekaralności stosuje się również do osób kierujących wykonywaniem czynności związanych z prowadzeniem działalności w zakresie walut wirtualnych oraz do beneficjenta rzeczywistego podmiotu prowadzącego taką działalność.
Ustawodawca wskazał, że przesłanka posiadania wiedzy lub doświadczenia związanego z działalnością w zakresie walut wirtualnych jest spełniona w przypadku: ukończenia szkolenia lub kursu obejmujących prawne lub praktyczne zagadnienia związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych; lub wykonywania, przez okres co najmniej roku, czynności związanych z działalnością w zakresie walut wirtualnych. Wystarczające jest spełnienie jednej z tych dwóch przesłanek, co powinno być potwierdzone odpowiednimi dokumentami.
W jaki sposób spełnienie ww. przesłanek należy wykazać? Do wniosku o wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych dołącza się oświadczenie przedsiębiorcy następującej treści: „Oświadczam, że dane zawarte we wniosku są kompletne i zgodne z prawdą. Znane mi są warunki wykonywania działalności w zakresie walut wirtualnych, o której mowa w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2020 r. poz. 971, 875, 1086 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 187 i 815). W szczególności oświadczam, że spełnione są warunki, o których mowa w art. 129n i art. 129o wymienionej ustawy.”. Składający oświadczenie zawiera w nim klauzulę następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu uprawnionego do odebrania oświadczenia o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych jest nam niezbędny, w przeciwnym bowiem razie podlegamy karze pieniężnej w wysokości do 100 000 zł. Jeżeli natomiast uzyskamy wpis na podstawie złożonego umyślanie fałszywego oświadczenia, może nam zostać postawiony zarzut popełnienia czynu z art. 233 Kodeksu karnego. Dodatkowo zostanie nam odmówiony wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych lub (jeżeli wpis już nastąpił) zostaniemy z tego rejestru wykreśleni. Jak upewnić się, że spełniamy te przesłanki? W zakresie niekaralności powinniśmy zweryfikować Krajowy Rejestr Karny wszystkich istotnych dla naszej działalności osób. O ile przesłankę posiadania doświadczenia można w jakiś realny sposób zweryfikować (projekt ustawy zawiera w tym zakresie nawet pewne wskazówki dot. charakteru wspomnianego doświadczenia), tak w zakresie posiadania wiedzy – wystarczy mieć po prostu „odpowiedni dokument” potwierdzający ukończenie szkolenia lub kursu obejmujących prawne lub praktyczne zagadnienia związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych. Ustawodawca nie określa bardziej szczegółowo charakteru wspomnianego szkolenia lub kursu, należy więc spodziewać się bardzo kreatywnego podejścia szkolących i szkolonych.
Comments