Nowelizacja kodeksu karnego i zaostrzanie odpowiedzialności karnej dla przestępców gospodarczych
15.08.2019
Autor: Katarzyna Dawidziuk
Projekt nowelizacji z dnia 5 kwietnia 2019 roku (pierwotny projekt z 25 stycznia 2019 roku) przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości, dotyczący zmian kodeksu karnego, przewiduje zaostrzenie odpowiedzialności karnej za wiele przestępstw, wprowadzenie nowych typów przestępstw, w tym za czyny, które do tej pory w ogóle nie były karane. Jak argumentuje Ministerstwo Sprawiedliwości, kary muszą być na tyle surowe, by skutecznie odstraszały przez popełnianiem przestępstw, a jednocześnie były na tyle elastyczne, aby umożliwić orzekanie kar adekwatnych do winy. W kontekście zwiększenia „elastyczności kar”, należy wskazać na modyfikację granic terminowej kary pozbawienia wolności (od miesiąca do 30 lat) oraz rezygnację z kary 25 lat pozbawienia wolności stanowiącej odrębny rodzaj kary.
Projekt nowelizacji przewiduje zaostrzenie odpowiedzialności karnej za przestępstwo fałszu materialnego dokumentów polegające na przerobieniu lub podrobieniu dokumentu dla użycia go za autentyczny lub posłużeniu się takim dokumentem (art. 270 §1 kk), za które będzie grozić kara od 3 miesięcy do 5 lat. Taka sama kara będzie grozić za wypełnienie opatrzonego cudzego podpisem blankietu niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę, albo posłużenie się takim dokumentem. Dotychczas oba powyższe czyny zagrożone są grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Odstąpienie od kar wolnościowych niewątpliwie ma na celu wzmocnienie odstraszającej funkcji kar.
Nowelizacją, zwiększono odpowiedzialność karną za podrobienie lub przerobienie faktury w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym, w celu użycia za autentyczną, a także za używanie takiej faktury jako autentycznej (tzw. fałsz materialny faktur). Zaostrzono także odpowiedzialność karną za wystawienie faktury lub faktur, w których poświadcza nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym, a także używanie takiej faktury (tzw. fałsz intelektualny faktur). Wysokość grożącej kary za ww. czynny uzależniona będzie od wysokości należności wskazanej na fakturze/fakturach. I tak zgodnie z nowelizacją, w przypadku gdy wartość faktury lub łączna wartość będzie większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, a zatem będzie większa niż 5 milionów złotych, albo gdy sprawca z popełnienia czynu uczyni sobie stałe źródło dochodu – zagrożenie wyniesie od lat 3 do 20 pozbawienia wolności. W przypadku zaś, gdy wartość faktury lub łączna wartość jest większa niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, a zatem większa niż 10 milionów złotych będzie można wymierzyć karę pozbawienia wolności od 5 do 25 lat.
Projekt ustawy przewiduje zróżnicowanie typów przestępstw skierowanych przeciwko mieniu w zależności od wartości przedmiotu przestępstwa. W szczególności przestępstwo kradzieży, nowo dodane przestępstwo kradzieży kart płatniczych, rozboju, ale też oszustwa, oszustwa komputerowego, przywłaszczenia, paserstwa, jeżeli będą popełnione w stosunku do mienia o wartości większej niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (tj. większej niż 5 milionów złotych) – sprawca będzie podlegał karze pozbawienia wolności od 3 do 20 lat pozbawienia wolności, jeżeli w stosunku do mienia o wartości większej niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (tj. większej niż 10 milionów złotych) -zagrożenie wynosić będzie od 5 do 25 lat pozbawienia wolności. Podobnie przedstawia się karalność przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu. Przestępstwo nadużycia zaufania, łapownictwa menedżerskiego, oszustwa finansowego, oszustwa ubezpieczeniowego, prania brudnych pieniędzy i prowadzenia nierzetelnej dokumentacji popełnione w stosunku do mienia o wartości większej niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (większej niż 5 milionów złotych) będzie zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 do 20 lat, w stosunku do mienia o wartości większej niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości – karą pozbawienia wolności od 5 do 25 lat.
Proponowane zmiany dotyczą także przestępstwa płatnej protekcji. Według nowelizacji karalne będzie powoływanie się na wpływy także w przedsiębiorstwie państwowym oraz spółce handlowej z udziałem Skarbu Państwa, samorządu terytorialnego lub państwowej osoby prawnej.
Nowelizacja przewiduje także zmianę definicji osoby pełniącej funkcję publiczną. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 115 §19 osobą pełniącą funkcję publiczną będą także osoby zatrudnione w krajowej lub zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi oraz organizacji międzynarodowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska, ale także członek zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, prezes, dyrektor lub jego zastępca, prokurent, główny księgowy lub skarbnik pełniący swoje stanowiska w przedsiębiorstwie państwowym, spółce handlowej z udziałem Skarbu Państwa, samorządu terytorialnego lub państwowej osoby prawnej, spółdzielni oraz organizacji krajowej.
Ministerstwo Sprawiedliwości stoi na stanowisku, że zaostrzone kary dla oszustów VAT-owskich przyniosły nie tylko większe przychody Skarbowi Państwa, ale tez udowodniły że surowe kary dają pożądany efekt. Stąd też propozycja omawianej nowelizacji wpisującej się w „walkę z aferzystami gospodarczymi”.
Comments